Muhalefette Sine-i Millet tartışması: Erken seçim ile ara seçim arasında nasıl bir fark var?
CHP eski Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun Sine-i Millet çağrısının ardından Özgür Özel de Sine-i Millet yerine erken genel seçim önerisini gündeme getirdi. Sine-i Millet ya da erken seçim için ne gerekiyor?
Sputnik Türkiye'den Osman Nuri Cerit'in haberine göre CHP'li Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer'in tutuklanması ve yerine kayyum atanmasının ardından CHP'nin eski Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu TBMM Meclis grubunda bulunan milletvekillerin tamamının vekillikten istifa etmesi ve Türkiye’nin ara seçime gitmesi çağrısında bulundu.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise bunu iktidarın tuzağı olarak değerlendirerek sine-i millet yerine iktidarı erken seçime zorlamayı gündeme getirdi. Özel “Biz erken seçim için her yerde en sert ve en net mücadeleyi veriyoruz, dozunu da artırarak devam edeceğiz. Sine-i millet savunmak tuzağa çekilmektir.” İfadelerini kullandı.
Sine-i Millet nedir?
Sine-i Millete dönmek ifadesi, Türkiye siyasi tarihinde, siyasi temsil meşruiyetini yitirdiği düşünülen TBMM'den ayrılarak siyaseti halk arasında sürdürmek anlamında kullanılıyor.
Bunun gerçekleşmesi için CHP’nin tüm milletvekillerinin istifa etmesi gerekiyor. İstifa eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesi, istifanın geçerli olduğu TBMM Başkanlık Divanı tarafından tespit edilmesi ve TBMM Genel Kurulu tarafından kararlaştırılması gerekiyor. Anayasa’ya göre TBMM’de üye tamsayısının yüzde beşinin boşalması hallerde, ara seçimlerinin üç ay içinde yapılması gerekiyor. Ara seçim sadece boşalan milletvekillikleri için gerçekleştiriliyor.
Erken seçim nedir?
Kemal Kılıçdaroğlu’nun açıklamasına karşılık olarak CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in gündeme getirdiği erken seçim için Anayasa’da iki yöntem bulunuyor. Erken seçimde tüm milletvekilleri ve cumhurbaşkanlığı için yeniden seçim yapılması gerekiyor. Anayasa'ya göre erken seçim yapılabilmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı ya da Cumhurbaşkanı kararı gerekiyor. TBMM'de seçim kararının alınması için milletvekili sayısını 5’te 3’ünün bu karara evet demesi gerekiyor. Meclis aritmetiğine bakıldığında tek bir parti yada ittifak bu çoğunluğu sağlayamıyor. Bunun için mecliste bir uzlaşma gerekiyor.
Erdoğan yeniden aday olabilir mi?
Seçim kararı alınmasının bir diğer yöntemi ise cumhurbaşkanın meclisi fes ederek erken seçim kararı alması. Anayasa’ya göre ikinci dönemini tamamlayan cumhurbaşkanı bu şekilde bir karar alsa bile üçünü defa seçimlerde aday olamıyor. Yani Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ikinci dönemi olduğu için erken seçim kararı alır ise yeniden aday olması mümkün değil. Erdoğan’ın yeniden aday olması için TBMM’nin seçim kararı alması gerekiyor.